“Wat is het mooi om mensen te helpen”

Vliegen, varen, blussen – drie woorden zijn genoeg om het actieve leven van veteraan Jan de Vos te karakteriseren. Om met het laatste te beginnen… 32 jaar was hij actief bij de Rotterdamse Brandweer. Als hij erover vertelt, begint hij te stralen. Het is niet ondenkbaar dat zijn uitzending naar Nieuw-Guinea hem tot dit beroep heeft gebracht.

Vliegtuigmitrailleurschutter

Jan de Vos (1938) werd in Rotterdam geboren. Of hij avontuurlijk is aangelegd? “Ik ben bang van wel,” zegt hij lachend. Van jongs af wilde hij niets liever dan bij het leger. Zijn broer, die bij de onderzeedienst zat, was zijn grote voorbeeld. Met dit verschil dat Jan liever boven dan onder de zee vertoefde: hij wilde bij de Marine Luchtvaartdienst.  Dat lukte, al moest hij tot zijn zestiende wachten. Na een fikse opleiding in Hilversum werd hij op vliegveld Valkenburg gestationeerd. “Ik ben begonnen als vliegtuigmaker en heb daarna mijn brevet vliegtuigmitrailleurschutter gehaald.” Dat was precies wat de avontuurlijke geest van Jan de Vos verlangde, vooral toen hij in 1956 aangewezen werd om naar Nieuw-Guinea te worden uitgezonden. Zijn moeder wist het nog even tegen te houden, omdat zijn broer op dat moment ook in Nieuw-Guinea was. Een jaar later ging hij toch. Hij werd naar Biak gevlogen, een kamp waar luxe ver te zoeken was.

Spannende momenten

Vanuit Biak werden vluchten uitgevoerd met een Martin Mariner, een groot amfibievliegtuig. Niet direct een veilig toestel, in Nieuw-Guinea zijn er vier neergestort. Ze vlogen onder andere naar Hollandia, Jefman, Kaimana en Fakfak voor kampongverkenningen en om mariniers te droppen. Die moesten achter de Indonesische infiltranten aan. Boordschutter De Vos zat dan achter zijn geladen mitrailleur. “Spannende momenten beleefden we, vooral toen wij in Ceram door de Indonesiërs werden beschoten.”

Veel indruk maakte de berging van de slachtoffers van het neergestorte KLM-vliegtuig ‘Neutron’ bij Biak  op 16 juli  1957. “We moesten de slachtoffers, waarvan ik er verschillende kende,  naar de wal brengen. Daar werden ze direct begraven.”

Karel Doorman

In juli 1958 vertrok De Vos uit Nieuw-Guinea. Niet wetend dat hij er een paar jaar later weer terug zou komen. Wat was het geval? In 1960 werd onze avonturier op de Karel Doorman geplaatst. Hij voer de hele wereld over. In september 1961 werd het schip naar Nieuw-Guinea gedirigeerd vanwege de toenemende spanningen daar. “We hadden veel soldaten aan boord die groepsgewijs aan wal gezet werden. Wat was ik blij dat ik niet aangewezen werd en mee terug kon varen naar Nederland!”

Brandweer

Na acht jaar trouwe dienst hield De Vos het leger voor gezien. Hij solliciteerde bij de brandweer. Waarom daar? “Ook weer door mijn broer,” zegt onze veteraan. Het werd de beste tijd van zijn leven. “Je maakt van alles mee, tot de meest verschrikkelijke dingen, maar wat is het mooi om mensen te helpen!”

Vliegen, varen, blussen – de avontuurlijke en hulpvaardige veteraan Jan de Vos is wel aan zijn trekken gekomen.

Huib Neven