“Elke dag werd je geconfronteerd met de dood.”

Dat een militaire uitzending niet alleen maar avontuurlijk is, bewijst het verhaal van veteraan Jeffrey Swanborn. Als hij vertelt, staat er vriendelijkheid in zijn ogen, maar daarachter gaat veel verdriet schuil, teleurstelling en ook boosheid.

In 2009 wordt Jeffrey uitgezonden naar Afghanistan. Hij komt terecht in Kamp Kandahar. Hij had in dienst een medische opleiding gevolgd die erop gericht was eerste levensreddende hulp te bieden aan gewonden. Tal van gewonden heeft hij verzorgd, ook kinderen, badend in het bloed.

Elke dag trokken zij er in patrouille op uit om in de dorpjes medicijnen en hulpgoederen te brengen. “Niet altijd waren de mensen blij met ons. Ze zagen ons als de Amerikanen die tijdens de huiszoekingen niet al te zachtzinnig omgingen met de bevolking in de kleine huisjes. En altijd was er het gevaar van bermbommen. Ik ben vaak bang geweest, maar je lacht het weg.”

Mortieraanval

“Op een dag – het was al avond – rijden we  terug naar het kamp. Ik sta in de jeep achter de mitrailleur. Ik zeg nog tegen mijn maat dat het best rustig is. Op hetzelfde moment suist er iets langs me heen en een paar meter bij me vandaan ploft er een mortier in de grond, die gelukkig niet afgaat. We doen er wat lacherig over en geven plankgas. De volgende mortier gaat wel af.” Jeffrey zucht diep en laat een lange stilte vallen. “Sindsdien kan ik niet meer tegen harde geluiden. Oudejaarsavond is verschrikkelijk.”

Gelukkig is hij niet gewond, maar dat blijkt schijn, want diep van binnen is er wel degelijk een ernstige verwonding toegebracht. “Elke dag werd je geconfronteerd met de dood. Elke dag leefde je in spanning. Dat is geen leven. Maar Defensie is een macho-bedrijf. We liepen met de mouwen opgestroopt en gaven niet toe aan wat je van binnen voelt.”

Crisis

Na zeven maanden gaat Jeffrey terug naar Nederland en naar de kazerne en doet zijn werk alsof er niets gebeurd is. Tot 2015. Dan gaat het goed mis. Hij is niet meer in staat zijn werk te doen en komt zelfs in een crisiscentrum terecht. Zijn vrouw Lilian vertelt hoe Defensie hen aan hun lot overlaat en dringt erop aan elders hulp te zoeken. Dat lukt uiteindelijk.

“Nu gaat het beter,” zegt Jeffrey. Hij heeft weer werk gevonden. Zijn droombaan, bij een arrestatieteam, heeft hij uit zijn hoofd moeten zetten.

Lilian en Jeffrey hebben stellig de indruk dat alles anders was gelopen als de nazorg beter was geweest. Nu moesten zij door een diep dal, waar ze langzamerhand met elkaars hulp uit klimmen.

Draaginsigne

Inmiddels heeft Defensie de verantwoordelijkheid voor Jeffrey’s crisissituatie erkend. Op 6 maart heeft burgemeester Martijn Vroom hem namens Defensie het Draaginsigne Gewonden uitgereikt.

Een uitzending avontuurlijk? Jeffrey Swanborn heeft er zo zijn eigen gedachten over.

Huib Neven