In 1961 uitgezonden naar Nieuw-Guinea

Ton van der Steen (1942) werd in 1961 uitgezonden naar Nieuw-Guinea. Hij was opgeleid voor het Luchtmacht Bewakingskorps. Uiteindelijk heeft hij daar vooral gewerkt als administratief medewerker. Op 1 mei 1963 werd Nieuw-Guinea overgedragen aan Indonesië.

Nieuw-Guinea…  we zouden het bijna vergeten, maar ooit was het van ons. Veteraan Ton van der Steen is het niet vergeten. Hij kreeg als dienstplichtig soldaat  van de Koninklijke Luchtmacht het Nieuw-Guinea-herinneringskruis opgespeld. Deze onderscheiding werd in 1962 uitgereikt aan militairen die daadwerkelijk dienst hadden gedaan in het voormalige Nederlands Nieuw-Guinea.

Paspoort

Ton van der Steen, een allervriendelijkste zeventiger,  werd in Rotterdam geboren en ging na zijn middelbare schooltijd de handel in als leerling-verkoper. In 1961 riep de militaire dienst.

Hij herinnert het zich als de dag van gisteren. “We werden met vier- vijfhonderd man in een hangar op Ypenburg opgevangen. Ik zat een beetje vooraan en toen ze vroegen wie er vrijwillig naar Nieuw-Guinea wilde, stak ik direct mijn hand op.”

Hij wilde wel op avontuur. Er was echter één probleem. Zijn vader die van zijn broer verschrikkelijke oorlogsverhalen uit Indonesië had gehoord, wilde zijn zoon niet laten gaan. Hij weigerde zelfs om zijn paspoort te tekenen. Een inlevende luitenant die begreep hoe graag de jonge luchtmachtsoldaat weg wilde, maakte er een urgentieverklaring van, waardoor hij alsnog het paspoort kreeg.

Administratief medewerker

Op 17 december 1961 vloog Van der Steen met een DC7 naar Nieuw-Guinea. “Tweeënveertig uur vliegen,” roept hij uit, alsof de jetlag nog in de benen zit. Hij werd ondergebracht op de ‘Keerkring’, een schip dat in de haven van Biak was afgemeerd. “Het ruim was volgestouwd met stapelbedden, daar sliepen wij zonder enige privacy.”

Ton van der Steen was opgeleid voor het Luchtmacht Bewakingskorps. “Maar omdat ik niet fanatiek genoeg was, hebben ze me administratief medewerker gemaakt.” Zodoende beleefde hij in Nieuw-Guinea een betrekkelijk kalme tijd. Hij herinnert zich goed dat hij na het werk ging oppassen bij de officieren die met hun gezin aan wal woonden. “Terwijl zij naar een feest waren, zaten wij lekker op het terras met eten en drinken uit de koelkast.”

Toiletten

“Eigenlijk heb ik het daar heel goed gehad. Vanwege de warmte waren we vroeg klaar met het werk en dan konden we doen wat we wilden. ’s Avonds naar de film, of genieten van Nederlandse artiesten die waren overgekomen om ons te vermaken… nee, het was niet verkeerd.”

Toen de boot vanwege de toenemende gevechten weg moest, werden de luchtmachtsoldaten ondergebracht bij de mariniers. “We kregen een ruimte boven de toiletten en daarom noemden ze ons het ‘schijthuizenpeloton,” vertelt onze veteraan hartelijk lachend.

Ervaringen

Was het allemaal rozengeur en maneschijn? “Nee, hoewel ik niet direct bij gevechtshandelingen was betrokken, heb ik wel wat nare ervaringen meegemaakt. Ik wil ze wel vertellen, maar heb ze liever niet op papier.” Hij heeft er gelukkig geen last meer van. Op 22 oktober 1962 ging Ton weer naar huis, een ervaring rijker.

Nieuw-Guinea  werd  op 1 mei 1963 overgedragen aan Indonesië. “Jammer voor de Papoea’s,” zegt Van der Steen, “die waren liever bij Nederland gebleven.”

Huib Neven.