Tankbestuurder in Bosnië

Veteraan Vincent Noya kreeg tenminste nog een repatriëringstraject aangeboden toen hij uit Bosnië terugkeerde. Men vroeg hem of hij ergens last van had. “Nu niet,” antwoordde hij, “maar ik weet niet wat ik later ga ervaren.” Hij bleek een vooruitziende blik te hebben.

Vincent ging in 1993 als dienstplichtig infanterist de militaire dienst in. Hij voelde zich er zo thuis dat hij zich als beroepsmilitair aanmeldde. Hij kwam uiteindelijk bij de cavalerie terecht en werd tankbestuurder bij 101Tankbataljon van het Alfa-eskadron in Soesterberg. Vincent had zich steeds gerealiseerd dat hij uitgezonden kon worden. “Ik vond dat niet erg. Je bent jong, hè. Maar ik wilde vooral de bevolking helpen.” Hij weet niet dat hij bijna dezelfde woorden gebruikt als zijn mede-veteraan Barend van Mierlo, die zich ook liet uitzenden om mensen te helpen.

Op 12 juni 1997 vertrok Vincent naar Bosnië. Hij kwam in Split aan waar hij uitbundig werd begroet door zijn kompanen die al eerder waren afgereisd. “Die ontvangst deed me heel goed. Er waren toen al een paar van onze kameraden omgekomen toen hun pantservoertuig door sneeuwval in het ravijn was gegleden. Dat verdriet wilde ik graag met hen delen.” Met bussen werden ze naar Novi Travnik in Centraal-Bosnië vervoerd. Daar is hij zes maanden gebleven.

“Ik heb daar van alles beleefd,” zegt Vincent. “We gingen op verkenning met de tank. Niet als blauwhelm, maar ‘in het groen’. Dat betekent in volle oorlogsuitrusting. Men weet dan dat we terugschieten als we worden aangevallen.”

Is dat gebeurd? Vincent is een poosje stil en zegt dan: “Eigenlijk niet.” Maar het lijkt alsof hij zichzelf niet gelooft.

Dan herinnert hij zich dat benarde moment toen zij met hun jeep een mijnenveld waren ingereden, omdat de landkaarten niet duidelijk waren. “We zijn voorzichtig dezelfde weg achteruit gereden.” Of die keer dat zij in Banja Luka een hotel met hoogwaardigheidsbekleders moesten beschermen tegen een agressief oprukkende menigte.

Is hij door zes maanden Bosnië een ander mens geworden? “Ik ben er zeker door gevormd. Ik ben voorzichtiger geworden als mensen mij benaderen. In het begin wilde ik niet over gras lopen. En vooral als ik muziek hoor, komen de herinneringen boven.”

In december 1997 kwam Vincent uit Bosnië terug. Toen een jaar later een van zijn ouders overleed ging het mis. Hij stortte in.  De artsen constateerden symptomen van een Posttraumatisch Stress Syndroom. Hij werd acuut opgenomen in het militair hospitaal, waar hij een uitgebreide behandeling kreeg.

Nu gaat het weer aardig goed, mede dankzij de goede zorgen van zijn vriendin. Hij is op dit moment zonder werk, maar hoopt snel aan de slag te kunnen als beveiligingsfunctionaris. Mensen helpen zit hem kennelijk in het bloed.

Huib Neven.